Artykuły

Sektor recyklingu tworzyw sztucznych stoi przed wieloma wyzwaniami, a ogólne dane z branży wskazują na spowolnienie działalności firm recyklingowych. Na zaistniałą sytuację wpływają m.in. niewystarczająca zbiórka, nieuregulowany import materiałów z tworzyw sztucznych, malejący popyt na recyklaty, wysokie koszty produkcji, rosnący import recyklatów i brak środków egzekucyjnych. 

- Największym wyzwaniem dla branży jest brak środków egzekucyjnych i problemy legislacyjne, co utrudnia rozwój branży recyklingu. Brak reform dobija branżę recyklingu. W 2024 r. odnotowano falę upadłości firm recyklingowych w Europie – podkreślała podczas konferencji na targach PLASTPOL Wiceprezes Klastra Gospodarki Cyrkuralnej i Recykingu, Katarzyna Błachowicz.

W trakcie rozmów przedstawiono dane Plastics Recykling Europe dot. potencjału recyklingu tworzyw sztucznych w Europie: według nich w Europie mimo wzrostu mocy przerobowych do 13,2 mln ton w 2024 r. (+5% vs 2023 r.), odnotowano spadek produkcji w 2021 r. (-17%) i kolejny w 2023 r. (-10%).  Inwestycje spadły z blisko 1 miliarda EUR w 2022 r., a w 2023 r. do 500 mln EUR.

- Moce przerobowe nie odpowiadają zapotrzebowaniu. Nijak się mają do tego jak można je wykorzystać - komentowała Katarzyna Błachowicz.

Recykling jest elementem gospodarki obiegu zamkniętego, ale związany jest z szeroko pojętymi technologiami i procesami technologicznymi, które można zoptymalizować i efektywnie je wykorzystać. Co ciekawe, aby osiągnąć cel: 10 mln ton recyklatów do 2025 r. konieczne są dalsze inwestycje i zwiększenie mocy do 16 mln ton. Potrzeba wzmocnienia popytu na recyklaty jest kluczowa dla pełnego wykorzystania istniejącej i nowej infrastruktury.

Jako środki stymulujące rynek tworzyw pochodzących z recyklingu wskazano m.in. tworzenie norm jakości wtórnych tworzyw sztucznych, zachęcanie do certyfikacji w celu zwiększania zaufania przemysłu i konsumentów, wprowadzenie obowiązkowych zasad dotyczących minimalnej zawartości materiałów pochodzących z recyklingu w niektórych produktach czy obniżenie podatku VAT na produkty pochodzące z recyklingu.

W panelu eksperckim dot. kryzysu na rynku recyklingu tworzyw podczas konferencji na targach PLASTPOL wzięli udział eksperci z branży: Anna Kozera-Szałkowska z Fundacji PlasticsEurope Polska, Krzysztof Nowosielski z firmy ML Polyolefins oraz Sławomir Pacek ze Stowarzyszenia „Polski Recykling”. Dyskusja koncentrowała się wokół kilku problemów m.in znikających przedsiębiorstw recyklingowych czy niekontrolowanego napływu recyklatów z Azji, Chin czy Turcji.

- Branżę recyklingową tworzyw sztucznych gnębi kryzys. Dużym problemem są obecnie znikające przedsiębiorstwa recyklingowe. Każdego miesiąca upada mały recykler. W Unii Europejskiej wszystko zależy od sytuacji gospodarczej i odpowiedniej reakcji władz. Problemem jest obecnie prowadzona bardzo restrykcyjna polityka Unii Europejskiej. Niestety nie dbamy o własny rynek produktów z Unii Europejskiej - mówił Krzysztof Nowosielski z firmy ML Polyolefins.

Kryzys branży związany jest z kryzysem ekonomicznym i to się tylko pogłębia.  - Jako państwo nie chronimy własnego rynku. Sprowadzamy recyklomaty z takich krajów jak Azja, Chiny czy Turcja, spełniające pewne normy, ale nie mające określonych certyfikatów. Ten napływ jest niekontrolowany. Takim działaniem nie wspieramy rodzinnych przedsiębiorstw i dotyczy to różnych sektorów – podkreślał Sławomir Pacek ze Stowarzyszenia „Polski Recykling”.

W trakcie dyskusji wspominano również o braku konsekwencji w działaniu. - Jako Unia Europejska stawiamy z jednej strony na ochronę środowiska tworząc na przykład ekoopakowania, a z drugiej strony pozwalamy, aby zalała nas fala surowców , recyklatów czy produktów z Chin – dodał Sławomir Pacek.

W porównaniu z 2022 rokiem całkowita produkcja tworzyw sztucznych w UE odnotowała wyraźny spadek o 8,3%, obniżając się do poziomu 54 mln ton.  - Jest to efekt m.in. zmian geopolitycznych czy wojny w Ukrainie. Zauważalny jest również spadek produkcji dóbr na potrzeby innych sektorów. Kluczem jest utrzymanie mechanizmów chroniących wspólny rynek, co pomoże odwrócić panujące obecnie negatywne trendy – wyjaśniała Anna Kozera-Szałkowska z Fundacji PlasticsEurope Polska.

Anna Kozera-Szałkowska dodała również, że kierunki działań powinny być skupione m.in. na podejmowaniu szybkich decyzji, wzmocnieniu mechanizmów nadzoru rynku oraz zadbaniu o zintegrowane pozwolenia. Jej zdaniem część z prac powinno być podjętych jeszcze przed ogłoszeniem unijnej strategii Plastics Strategy.

Europejski sektor recyklingu wymaga przejrzystych regulacji oraz skutecznej ochrony przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Brak tych elementów może doprowadzić m.in. do utraty miliardowych inwestycji, a branża, która od lat przeciwdziała zanieczyszczeniu środowiska, może zostać zepchnięta na margines. To zagrożenie nie tylko dla realizacji unijnych celów ekologicznych, ale także dla stabilności surowcowej Europy.

Polska odporniejsza niż reszta Europy

W obliczu wyzwań, z jakimi boryka się europejski przemysł tworzyw sztucznych, Polska prezentuje się jako kraj o dużej odporności. W 2024 roku zanotowano wzrost PKB, a prognozy na kolejne miesiące są optymistyczne. Krajowy sektor przetwórstwa tworzyw, oparty na ponad 8500 firmach zatrudniających 205 tysięcy osób, odznacza się stosunkowo stabilną dynamiką.

W produkcji pokonsumenckich recyklatów z recyklingu mechanicznego i chemicznego Polska osiągnęła udział ponad 6%, co plasuje ją w europejskiej czołówce – tuż za Niemcami, Włochami i Hiszpanią. Co istotne, w sektorze opakowań z tworzyw sztucznych nasz kraj zajmuje trzecie miejsce w Europie, z 12-procentowym udziałem.

Polska, będąc trzecim co do wielkości producentem opakowań z tworzyw sztucznych w Europie, posiada potencjał do dalszego rozwoju i wzmocnienia swojej pozycji rynkowej, pomimo wyzwań, z którymi zmaga się cała branża w Europie.

Więcej informacji na stronie: https://www.targikielce.pl/plastpol